Helena Rasker, mezzosoprano ~ photo copyright joris jan bos fotografie
Helena Rasker, mezzosoprano ~ photo copyright joris jan bos fotografie
Concert Programs
   
 
     
 


Heimweh
Een geënsceneerd liederenrecital rond Eduard Mörike


Wolfgang Holzmair, bariton
Reinild Mees, piano
Michael Autenrieth, acteur
Klaus Bertisch, regie
mmv Michel van Reijn, licht

Vrijdag 15 april 2011 20.15 uur - Kleine Zaal Concertgebouw Amsterdam

 

 
 

De Duitse dichter Eduard Mörike was een romanticus pur sang: een religieus mens, rusteloos op zoek naar het hoogste geluk dat hij in zijn dagelijkse bestaan niet kon vinden. Aan die zoektocht wijdde hij tijdloze gedichten die componisten inspireren tot op de dag van vandaag. De wereldberoemde bariton Wolfgang Holzmair zingt in dit recital Mörike-liederen van Schumann, Wolf, Schoeck, Pfitzner, Eisler en anderen. Klaus Bertisch, dramaturg van De Nederlandse Opera, zorgt voor een pakkende enscenering. We zien een man die twijfelt: ligt het geluk voor het grijpen of is het alleen achter de horizon te vinden? Hij gaat in gesprek met zijn alter ego, aan wie de Duitse theatergrootheid Gerd Böckmann gestalte geeft. Weggaan of thuis blijven, dat is het dilemma …

 
 

N.B. Helaas heeft de acteur Gerd Böckmann wegens ziekte op korte termijn moeten afzeggen. De Duitse acteur Michael Autenrieth is bereid gevonden om zijn rol over te nemen en als tegenspeler van de bariton Wolfgang Holzmair op te treden.



 
 

Programma

Hugo Wolf (1860-1903)Denk es, o Seele!
   Franz Kafka (1883-1924)Der Aufbruch
Hugo WolfFußreise
   Günter Kunert (1929)Heimkunft
Hugo WolfBegegnung
Hugo WolfUm Mitternacht
Hanns Eisler (1898-1962)An den Schlaf
Hugo WolfElfenlied
   Ágota Kristóf (1935)Zu Hause
Joseph Marx (1882-1964)Septembermorgen
Hugo WolfLied eines Verliebten
Hugo WolfGebet
   Karl Valentin (1882-1948)Die Fremden
Othmar Schoeck (1886-1957)Restauration
   Zbigniew Herbert (1924-1998)Das Land
Hugo WolfNeue Liebe
Hugo WolfEr ist's

Pauze

Hugo WolfIm Frühling
Hugo WolfGesang Weyla's
   Robert Walser (1878-1956)Die Sonne scheint...
Hugo WolfPeregrina 1
Hugo WolfPeregrina 2
Othmar SchoeckPeregrina 2
   Friedrich Nietzsche (1844-1900)Die Krähen schrei'n
Robert Schumann (1810-1856)Jung Volkers Lied
Othmar SchoeckIn ein Autographen-Album
Hugo WolfSelbstgeständnis
   Albert Träger (1830-1912)Eine zarte Frauenhand
Hugo WolfIn der Frühe
   Luis Cernuda (1902-1963)Und später...
Hugo WolfHeimweh

Alle liedteksten zijn van Eduard Mörike (1804-1875)
 
 
 
 
BIOGRAFIEËN


De Oostenrijkse bariton Wolfgang Holzmair studeerde aan de Musikhochschule te Wenen bij Hilde Rössel-Majdan (zang) und Erik Werba (lied). Hij bouwde een grote naam op als lied-, concert- en operazanger met een omvangrijk repertoire. Als liedzanger trad hij op in vooraanstaande concertzalen, onder andere in Londen, New York, Washington, Amsterdam, Wenen en bij het Bath Festival (GB), het Menuhin Festival Gstaad (Zwitserland) en de Bregenzer Festspiele. Hij werkte samen met gerenommeerde begeleiders als de pianisten Imogen Cooper en Andreas Haefliger.

Als operazanger zong hij rollen als Papageno (Zauberflöte), Eisenstein (Fledermaus), Don Alfonso (Così fan tutte), Faninal (Rosenkavalier), Muziekleraar (Ariadne), Wolfram (Tannhäuser), Eduard (Neues vom Tage van Hindemith) en Demetrius (Midsummer Night’s Dream van Britten). In seizoen 2010/11 zal hij aan de Metropolitain Opera te New York debuteren als Don Alfonso (Così fan tutte) onder William Christie. In het volgende seizoen zal hij Beckmesser (Die Meistersinger von Nürnberg) in Tokyo zingen, evenals Agamemnon in Iphigenie in Aulis van Gluck/Wagner te Bayreuth. Als concertzanger trad Wolfgang Holzmair op bij orkesten als het Israel Philharmonic Orchestra, de Berliner Philharmoniker, het Gewandhausorchester Leipzig, het Cleveland Orchestra, het Orchestra of the Age of Enlightenment, de Wiener Symphoniker en het Koninklijk Concertgebouworkest, onder dirigenten als Pierre Boulez, Riccardo Chailly, Bernard Haitink, Nikolaus Harnoncourt en Seiji Ozawa. Dit seizoen zingt hij onder andere Mahlers Lieder eines fahrenden Gesellen (in Wenen en Amsterdam), georkestreerde Wolf-liederen met het Budapest Festival Orchestra onder Iván Fischer in Budapest en het Deutsches Requiem van Brahms in Oviedo (Spanje).

Wolfgang Holzmair nam vele cd’s op, onder andere met liederen van Clara en Robert Schumann, Franz Schubert, Hugo Wolf en Songs from the British Isles. Deze cd’s werden met lovende kritieken ontvangen. Holzmairs opname van Brahms’ Ein deutsches Requiem onder Herbert Blomstedt werd zelfs met een Grammy onderscheiden. Ook nam hij Pelléas et Mélisande op met het Orchestre National de France onder Bernard Haitink. Daarnaast zet hij zich bijzonder in voor de liederen van componisten die door de Nazi’s vervolgd werden, getuige ook zijn cd-opnames van Ernst Křenek, Erich Zeisl, Franz Schreker en van componisten uit Theresienstadt.

Sedert 1998 is Wolfgang Holzmair professor voor lied en oratorium aan het Mozarteum in Salzburg en tevens gastprofessor aan het Royal College in Londen. Hij geeft regelmatig masterclasses in Europa en de VS.


De Nederlandse pianiste Reinild Mees concentreerde zich na haar opleiding bij Gérard van Blerk, No l Lee en Malcolm Frager op het begeleiden van zangers en instrumentalisten in recitals. Zij treedt regelmatig op in de belangrijkste Europese muziekcentra aan de zijde van solisten als Olaf Bär, Sergei Leiferkus, Camilla Nylund, François Le Roux, Piotr Beczala, Amanda Roocroft, Marlis Petersen, Claudia Barainsky, Roman Trekel en vele anderen. Naast het begeleiden van masterclasses van zangers als Elisabeth Schwarzkopf, Irmgard Seefried, Grace Bumbry en Galina Vishnyevskaya speelde Reinild ook vaak als begeleidster bij internationale competities. Als vocal coach gaf zij les op het Conservatorium van Amsterdam, het Europese Centrum voor Opera en Vocale muziek te Gent, de Opera Studio Nederland en aan de faculteit muziek van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. Tegenwoordig is zij als docente verbonden aan de Jong Talentopleiding van het Conservatorium van Amsterdam.

Reinild Mees nam een groot aantal cd’s op, onder andere met liederen van Schumann, Schreker, Respighi, Elgar en Szymanowski. In 2004 kreeg zij de Szymanowski-Award en de onderscheiding Merit of Polish Culture voor haar initiatief tot het uitbrengen van Karol Szymanowski’s complete liedoeuvre op vier cd’s, die tevens bekroond werden met de Fryderyk Award, de meest prestigieuze muziekprijs in Polen. Ook nam zij meerdere cd’s op met liederen van Schumann en Mendelssohn, waarbij zij historische instrumenten bespeelde.

In 1998 richtte Reinild Mees de Stichting 20ste-eeuwse Lied op, om het vocale oeuvre van ‘vergeten’ liedcomponisten uit de vorige eeuw weer onder de aandacht te brengen. Als artistiek leider van deze stichting stelt Reinild Mees themaprogramma’s samen, waarin het liedrepertoire op een theatrale of informatieve wijze wordt gebracht.


De Duitse acteur Michael Autenrieth kreeg zijn toneelopleiding aan de Folkwang-Hochschule in Essen. Na engagementen bij de theaters van Dortmund, Tübingen, Freiburg, Bochum en Mannheim maakte hij vele jaren deel uit van de Städtische Bühnen in Frankfurt. Sinds het begin van de negentiger jaren is hij gespecialiseerd in spreekrollen bij het muziektheater. Zo was hij te gast bij het Aalto-Theater in Essen (Carmen), bij het Théâtre Royale de la Monnaie in Brussel, bij De Nederlandse Opera (Die Zauberflöte), bij de Nationale Reisopera (Die lustige Witwe), bij de Opéra du Rhin in Straatsburg en bij de operahuizen van Lyon, Rennes, Nancy en Oslo.
Onlangs trad hij op bij de Salzburger Festspiele als Sprecher in Die Zauberflöte en bij de Musikbiennale te München, in de hoofdrol van Der alte Pietro/Ende der Nacht van Jens Joneleit, een muziektheaterstuk dat daarna bij de Opera van Frankfurt ging. In het komende seizoen zal Michael Autenrieth bij laatstgenoemd operahuis de rol van de verteller in een nieuwe productie van Stravinsky's L'histoire du Soldat op zich nemen. In Keulen trad hij op in de musical Jeckyll & Hyde. Ook als recitant van klassieke en eigentijdse muziekwerken heeft Michael Autenrieth naam gemaakt, onder andere bij concerten van het Radio-Sinfonie-Orchester Frankfurt, bij het symfonie-orkest van de Bayerische Rundfunk en bij recitals van de gerenommeerde bariton Christian Gerhaher.


De in Nederland gevestigde Duitse regisseur en dramaturg Klaus Bertisch studeerde Engelse en Duitse taal- en letterkunde, pedagogiek en kunstzinnige vorming aan de Johann Wolfgang Goethe Universiteit te Frankfurt. Van 1979 tot 1987 was hij dramaturg aan de Oper Frankfurt onder Michael Gielen, en gastdramaturg bij de operahuizen in Freiburg, Gelsenkirchen en Brussel. Vanaf 1987 was hij als dramaturg en auteur werkzaam voor onder andere het Siemens Kultur Programm te München, het Nationaltheater Mannheim, de Alte Oper Frankfurt, de Hessische Rundfunk, de Volksoper Wien, de Ludwigsburger Festspiele, de Oper Leipzig, de Opera te Essen en de Opéra du Rhin in Straatsburg. Bij het Volkstheater München nam hij de dramaturgie voor een toneelproductie op zich en acteerde hij zelf in de wereldpremière van Franz Helms Kaktus (1989). Met coregisseur Marcel Sijm realiseerde het project Verschollen (liederencycli van Janácek en Argento) op een voormalig kolenmijnterrein in Essen, en The Rake’s Progress in Amstelveen. In het Amsterdamse Concertgebouw regisseerde hij Die lustige Witwe van Franz Lehár en De spelers, een onvoltooide opera van Dimitri Sjostakovitsj. Met regisseur Willy Decker werkte hij als dramaturg samen aan Der Ring des Nibelungen voor de Semperoper te Dresden en aan Korngolds Die tote Stadt en Verdi’s La Traviata bij de Salzburger Festspiele. Klaus Bertisch is als docent verbonden aan de Opera Studio Nederland, waar hij ook de soloavonden Food of Love met countertenor Robert Ogden en Vrouwen, liefde, leven met Ellen van Beek regisseerde. Voor Stichting 20ste-eeuwse Lied stelde hij eerder al een Rilke-programma (met mezzosopraan Margriet van Reisen en bariton Martijn Sanders), een Heine-programma (met de Duitse bariton Olaf Bär) en een Goethe-programma (met sopraan Marlis Petersen) samen dat hij tevens regisseerde. Naast talrijke bijdragen aan boeken en tijdschriften behoren tot zijn belangrijkste publicaties de verzameling Schwanenmärchen en een boek over regisseur Ruth Berghaus. Klaus Bertisch is sinds 1990 dramaturg bij De Nederlandse Opera.

Heimweh is een productie van Stichting 20ste-eeuwse Lied www.20ste-eeuwselied.nl i.s.m. Vereniging Vrienden van het Lied www.vvhlm.nl en Stichting KAM www.kamconcerten.nl.

Met dank aan SNS Reaalfonds, Dr. Hofstee Stichting, J.E. Jurriaanse Stichting, St. Fonds voor de Geld- en effectenhandel, Oostenrijkse Ambassade, De Nederlandse Opera en particulieren