I reviewed Vol 1 of this complete cycle of Elgar songs from Stichting 20ste-eeuwse Lied (20th Century Song Foundation) in the June 2008 Elgar Society Journal. I felt then that it was likely to be the definitive version so far of this repertoire, and this Vol 2 has confirmed that. Elgar's songs are perhaps the least-known area of his output, and in years gone by have had a bad press. That has changed, and there are some gems amongst this collection, which often throw a different light on the composer of the great symphonic and choral works. It might seem odd to mention the pianist first in any review of a song CD, but the Dutch pianist Reinild Mees is the guiding spirit behind this enterprise, and her understanding of Elgar's idiosyncratic piano writing is complete. She knows just when to colour the harmonies, when to blossom into a sonorous climax, and how to support the singers without overwhelming them.

Konrad Jarnot is magnificent throughout, his diction exemplary and even the range required in A War Song gives him no problems. Amanda Roocroft is also a very fine singer, and communicates the sometimes dreadful verse (The King's Way, for instance), as though she truly believes in them. Her performance of Elgar's first known work, The Language of Flowers (1872) is delightful, and shows what a charming piece this is. Also her depiction of the driving rhythms of The Pipes of Pan is impressive. Konrad Jarnot relishes the dramatic passion of Arabian Serenade, and the tempo fluctuations and intricate accompaniment of the little-known A Song of Flight are finely managed by him and his pianist.

Complaints are minimal and nit-picking. Perhaps It isnae me, Elgar's last song (1931) could have had more heartache than Amanda Roocroft allows here, and I was surprised by The Shepherd's Song, which sets off at a cracking pace - it is marked Allegretto. By contrast, the very deliberate Allegretto of Was it some golden Star? is most effective, quite hypnotic at this langorous tempo. The pianist plays a strange chord in the first beat of Bar 3 in A War Song, at least it's different in my copy, but it leads to a harmonic false-relation on the third beat, surely not intended by Elgar. But this is as nothing compared to the pleasure the CD gave me. Anyone wanting just a selection of Elgar's songs could turn to Teresa Cahill (Pearl SHE 9635) or a trio of singers on SommCD 220, but I have no hesitation in saying that these two Channel Classics CDs should be in every Elgarian's collection. We may not hear very often in recital, or indeed want to, Chariots of the Lord and The King's Way, but they are worth putting up with for the sake of most of the others. For the first time we have his complete songs together, and they shed an important light on this generally neglected repertoire.

A welcome second helping of Elgar songs from these sympathetic artists.

These 22 songs span nearly 60 years, from the 14-year-old Elgar's setting of James Gates Percival's "The Language of Flowers" (his earliest surviving composition, dated May 1872) to the Scottish song "It isnae me" he composed in early 1930 for the soprano Joan Elwes. There are further gems aplenty in between, not least the deeply felt Op 31 diptych comprising "After" and "A Song of Flight" (the latter reminds us that Sea Pictures was not long in the offing). The yearning "Through the long days" ("Never on earth again / Shall I before her stand, / Touch lip or hand") was written not long before the emigration (to New Zealand) of Elgar's one-time fiancée Helen Weaver, whereas the following year's "Is she not passing fair?" simply beams with happiness (reflecting, no doubt, that wife-to-be Alice Roberts had recently appeared on the scene). The programme is rounded off with two rousing vehicles for Clara Butt, "The Charoits of the Lord" (1910) and "The King’s Way", the latter (to words of dubious quality by Alice and the trio melody from the Pomp and Circumstance march No 4), celebrating the formal opening (by King Edward VII, in 1905) of "the newest street in London town".

As on the first volume in this series (4/08), Konrad Jarnot leaves a most favourable impression, his timbre fresh and diction impeccable, though both "War Song" (1884/1903) and "Arabian Serenade" (1914) push him to the very limits of his natural range. Amanda Roocroft possesses a wider vibrato than I personally care for but she sings with infectious ardour even so, making out an especially strong case for the two passionate Op 60 settings of texts by a certain Pietro d'Alba (Elgar's own pseudonym, this, and a sly reference to his daughter Carice's white angora pet rabbit!).

Once again, Reinild Mees's accompaniments are past praise in their discerning refinement and shapeliness, and Lewis Foreman's chronological essay is typically exhaustive. However, Channel Classics' superior production values bring just one irritating gripe: on both layers of my SACD review copy the soprano's top G at the end of "The King’s Way" is clouded by a touch of distortion. No matter, here's a disc that many a devoted Elgarian will want to try.

Elgar' s songs remain a neglected area, so this second volume of a complete edition adds usefully to our knowledge. But the songs themselves often disappoint. Musically, they occupy the borderline where the drawing-room ballad meets the art song, and are often a cut above the run of the mill. But Elgar's choice of poetry, some of it pretty awful, rarely seems to have inspired him to give of his best.

There are some exceptions. The unusual orientalisms of the 1914 Arabian Serenade would make it a fine encore piece. 'Through the Long Days' (1885) is not far below Brahms. But what possessed the great composer to set the dreadful text to 'The Chariots of the Lord' (1910), apart from a financial incentive, is unclear from his torpid setting. The King's Way (1914) borrows the big tune from Pomp and Circumstance March No. 4 and is effective if, frankly, vulgar.

Though distinctly mixed in quality, the songs are finely done here. Konrad Jarnot mispronounces 'angel' as 'angle' at one point, but his striking baritone is always neatly and eloquently employed. Amanda Roocroft brings an equally persuasive approach to both text and notes, and accompanist Reinild Mees is excellent throughout.

Before listening to this disc, I had serious doubts about it. Could I sit through 22 of Elgar’s songs with what I had always considered to be his somewhat lumpy piano writing? How would a Dutch tenor and pianist cope with this most English of composers? Was there sufficient variety in the songs to carry the listener through from beginning to end? It didn’t take too long for all my doubts to be swept away.

In this medium, Elgar’s piano writing is charming, with his accompaniments beautifully tailored to meet the needs of the texts and the creation of the mood or atmosphere required by each song. Nor need I have worried about Konrad Jarnot’s diction or his pronunciation, while Reinild Mees is a most sympathetic and accomplished partner to Jarnot and Amanda Roocroft, never obscuring their voices even with the heaviest of piano writing. Incidentally, while her voice is suited o the big songs, Roocroft seems less comfortable in the quieter and more intimate settings. Finally, the songs, which span nearly 60 years of Elgar’s creative life, set a wide variety of texts and range in style from drawing-room ballads to art songs for the concert-hall. Their history is well detailed in Lewis Foreman’s excellent essay and there are full texts of all the songs.

The songs are divided into groups of three or four and shared by Roocroft and Jarnot. Jarnot begins with Speak, My Heart, originally composed to other words in 1902. Elgar then discovered that the copywright was not available so his friend Arthur Benson wrote new verses to fit the music. Is she not passing fair? was published in 1908, many years after its composition, when Elgar was in the first flush of love for his wife to be, Alice. A Song of Flight is a setting of a verse by Christina Rossetti and was composed for the distinguished singer Harry Plunket Greene. The Shepherd’s Song, with its moto perpetuo accompaniment, extols the virtues of the summer.

Roocroft’s first group opens with Elgar’s earliest song, composed in 1872 when he was only 15. It shows a technical assurance that belies the generally accepted opinion that he was a late starter. This group also contains Elgar’s last song, It isnae me, a setting of a Scottish poem that he read in Country Life in 1931. Its simplicity and its echoes of Scottish melodies and rhythms give it a haunting quality. The group ends with The Pipes of Pan, which was, in its time, one of Elgar’s most popular songs.

Jarnot begins his next group with a marvellous setting of Shakespeare’s Kingdom, with its quasi-Shakespearean accompaniment, while Rondel, composed 30 years earlier, has that same quality. Roocroft’s second group contains the two songs that make up Elgar’s Op. 60. They are described as settings of verses based on eastern European folk-songs by Pietro d’Alba, the pen-name Elgar used for himself. It was also the name of his daughter’s pet rabbit! Composed in 1910, they are fine examples of Elgar’s mature style. In his final group, Jarnot includes another early song, Through the long Days , composed in 1885. Its simplicity and haunting harmonies make it quite memorable. He concludes with Arabian Serenade, a delightful drawing-room ballad.

Roocroft also begins her final group with two charming ballads: from 1887, As I laye athynkynge and Roundel, written some ten years later. A Child Asleep is a delicate and charming setting of Elizabeth Barrett Browning’s poem. Roocroft ends with two big songs: The Chariots of the Lord was composed for Clara Butt in 1910, while The King’s Way was a setting of words by Elgar’s wife to mark the opening of Kingsway in Holborn and, to emphasize the patriotic nature of the words, he used the melody from the Trio of his Fourth Pomp and Circumstance March.

If you haven’t come across Elgar’s songs before, this is a marvelous opportunity to get to know them. I’m now off to buy a copy of Volume 1 (which was, incidentally, reviewed in February 2008).

While Elgar was still establishing his reputation in his thirties, he published plenty of tuneful songs for quick profit. But even after his musical language had expanded to reach the emotional depths of the 'Enigma' Variations and Dream of Gerontius, his song style remained merely parlour-song pretty. Jarnot and Roocroft perform with excellent diction, though the latter's tone can spread slightly on her top notes. No highs and lows, then, but some pleasant padding in the shallows.

Listening to The King's Way, which rounds out this collection, you're apt to do a double-take. Based on the trio of the fourth of the Pomp and Circumstance Marches, it reminds us that Elgar knew how to craft a jolly good tune. At the same time, though, it reminds us of how few jolly good tunes - indeed, how few moderately catchy phrases - crop up among his songs, which are notable primarily for their lack of memorability. Even moments that ought to bring out the composer's depth of feeling (say, the reference to the "Great grief that desolates the soul" in After) get only a veneer of emotion. Yes, there are a few patches of harmonic ingenuity (for instance, in The River) and restrained ecstasy (the nearly soaring conclusion of Poet's Life). But for the most part, this is Elgar pretending not to be Elgar.

Still, as I said in response to the first volume in this series (Fanfare 32:1), Elgar's songs intermittently offer their share of faded Victorian/Edwardian pleasures, a kind of ersatz nostalgia for the superficial charms of a period that none of us lived through, a nostalgia purified by its steadfast refusal even to imagine the darker comers of the culture. And, as on that first volume, those pleasures emerge with utmost tact in the hands of these exceptional musicians, who manage to capture the songs' naive innocence and sweet flights of fancy without hyperbole, disdain, or kitschiness, keeping the performances light in texture and quick in tempo so the music never has a chance to thicken. The rare moments of drama (say, A Song of Flight) are delivered with an ardor that's never overwrought; the more frequent moments of sentimentality emerge without self-consciousness and without mawkishness. To add to the pleasures, in purely sensual terms, both singers have immensely attractive voices (even when Konrad Jarnot is pushed into the higher end of his range), and both invest their phrasing with imaginative but unexaggerated shape and color. As on the earlier installment, too, Reinild Mees provides unfailingly elegant accompaniments, and Channel Classics offers exceptionally realistic sound. If you're at all attracted to this repertoire, this series is where you should begin.

I was enthusiastic about Volume 1 by these same artists (J/A 2008) and am just as enthusiastic about Volume 2. The songs again are taken from various times of Elgar's life and are not ordered chronologically. The earliest (The Language of Flowers') dates from 1872, and the latest ('It Isnae Me') is from 1930 - the last song Elgar wrote.

Once again Roocroft and Jarnot with Mees do an admirable job of conveying the joy and ardor of Elgar's music. Both singers imbue these songs with tenderness and nobility and sing them with superb musicality. Jarnot's light baritone with its glowing tone, impeccable diction, and tender soft legato singing and Roocroft's impressive elegance are coupled with the rapt engagement of Mees. Each singer presents two groups of these 22 songs.

Volume 1 was recorded in September 2007 and this in April 2008 and January 2009. Both were recorded in the same venue (Musiekcentrum Frits Philips in Eindhoven) resulting in a consistent sound. The warm and rich SA sound allows the piano to sound large without overpowering us, and the spatial perspective and balance between voice and piano is just right. Good notes and texts are included.

Hier ist endlich der zweite und offenbar letzte Teil der Gesamteinspielung von Edward Elgars Klavierliedern. Teil I war bereits vor zwei Jahren weitgehend zu loben gewesen. Mit Amanda Roocroft (Sopran) und Konrad Jarnot (Bariton) ist die initiierende Pianistin Reinild Mees der Sängerbesetzung treu geblieben – und nach wie vor kann man von einer im Großen und Ganzen guten Wahl sprechen: Da ist Amanda Roocrofts ausgiebiges Vibrato, das manchmal stört, und ähnlich geht es dem Hörer mit Konrad Jarnots gelegentlich allzu virilen Ausbrüchen in der Höhe (mit denen er sich, wie wir neuerdings durch seine "Schöne Müllerin" wissen, stimmlich letztendlich keinen Gefallen getan hat). Aber solche Defizite werden ausgeglichen durch die differenzierte Herangehensweise beider Sänger an die vertonten Texte, die für sie muttersprachlich sind, und durch ihre prinzipielle Vertrautheit mit jener speziellen Repertoire-Nische des nachromantischen englischen Liedes: Die meisten der präsentierten Gesänge sind Anfang des 20. Jahrhunderts entstanden, aber sie atmen sämtlich den Geist einer ungetrübten Verbundenheit mit dem 19. Jahrhundert. Sie künden von der Suche nach einem neuen nationalen musikalischen Idiom, befruchtet einerseits vom englischen Volksliedgut, andererseits von festländischen Vorbildern. Viele variierte Strophenlieder sind zu hören, komponiert nahe am Text und seinen wechselnden Stimmungsnuancen. Vor diesem Hintergrund gelingt es den Interpreten dieser CD zumeist, vollkommen mit dem Werk zu verschmelzen: Große Selbstverständlichkeit des Darbietens im Verein mit weitreichendem vokalen Wohlklang ist eines der Hauptmerkmale der CD, und damit ist gleichzeitig auch schon das erreicht, was dieses Repertoire vor allem zu fordern scheint.

Von Edward Elgar sind in Deutschland eigentlich nur die »Enigma Variations« und einer der „Pomp and Circumstance“-Märsche berühmt geworden; dann und wann begegnet man seinem Violin- oder Cellokonzert, der ganze Rest seines umfangreichen Œuvres aber, zwei Sinfonien und drei Oratorien, die Konzertouvertüren und die Kammermusik, scheinen zu „englisch“ zu sein, um in Deutschland ein großes Publikum zu finden. Noch unbekannter – selbst in England – sind seine „Songs“, die jetzt komplett auf zwei CDs herausgekommen sind. Bei der Auswahl der Dichter war Elgar nicht sonderlich wählerisch, und so stehen neben unbedeutenden, heutzutage vergessenen Poeten große Namen wie Percy B. Shelley, William B. Yeats, Elizabeth B. Browning, Lord Alfred Tennyson und andere. Auch hat er eigene Gedichte – unter seinem Pseudonym Pietro d'Alba – ebenso vertont wie Verse seiner Frau Alice, die damals ein gewisses Renommee als Schriftstellerin hatte.

Viele seiner Lieder verbreiten den typischen Charme Viktorianischer Salonmusik. Sie wurden mit Vorliebe nach dem Dinner in vornehmen, geräumigen Salons vorgetragen, sind also stets moderat im Ausdruck, wollen keine großen Emotionen auslösen und natürlich auch nicht erschrecken. Sie sind gefällig und nett und gehören meis¬tens zu den, um es mit Hugo von Hofmannsthal zu sagen, „die Verdauung fördernden Genüssen“. Eine bedeutsame Ausnahme aber macht der unmittelbar nach den »Enigma Variations« entstandene Zyklus »Sea Pictures«, der seinerzeit so beliebt war, dass Clara Butt, die Sängerin der Uraufführung, die Lieder sogar vor Queen Victoria im schottischen Schloss Balmoral vortragen durfte. Sie hat sie auch, von Elgar am Klavier begleitet, in London gesungen. Wirklich berühmt aber wurden die »Sea Pictures« erst in der Orchesterfassung, deren bedeutendste Interpreten im letzten Jahrhundert Dame Janet Baker und Sir John Barbirolli waren. Die Version für Singstimme und Klavier hat jedoch auch ihre Vorzüge, zumal wenn sie so souverän vorgetragen wird wie von dem englischen Bariton Konrad Jarnot. Bemerkenswert sind auch die Lieder von Arthur Christopher Benson, der mit Elgars Vertonung seines „Land of Hope and Glory“ Weltruhm erlangte. In „Speak, Music!“ beschwört er die Musik als Trösterin und bittet sie um Erlangung seines Seelenfriedens. In der Interpretation von Amanda Roocroft klingt das allerdings eher unterhaltsam als tiefgründig, aber doch irgendwie schön.

Die holländische Pianistin Reinild Mees begleitet Jarnot und Roocroft in den 42 Liedern mit Kennerschaft und einem manchmal etwas altbackenen Charme.

Second volume de l’intégrale des Lieder d’Elgar avec la même é´quipe. Celui-ci nous emmène sur des mé´lodies de salon, plus intenses et concises que celles du premier volume, mais nous démontre l’importance de ces oeuvres pour l’époque puritaine de la reine Victoria. Les deux solistes soignent avec un goûˆt exquis ces miniatures où` le verbe et la musique qui les soulignent ne font qu’un. Le timbre clair et lumineux d’Amanda Roocroft fait merveille dans les songs qui lui sont confié´s.

Konrad Jarnot n’est pas en reste, et son interprétation de War song (seconde version de A soldier song) qui date de 1903, écrite pendant le guerre des Boers, possède la profondeur et la sauvagerie de cette seconde mouture. The Shepherd Song, tour a tour enfiévré et joyeux, révèle la sensibilité d’un chanteur pour qui le verbe est de première importance. Mais pourquoi ne pas donner les cycles tels qu’Edgar les a conçus? Shepherd Song conclut le cycle de sept lieder publiés en 1907, l’extraire de son contexte n’est-ce pas lui ôter une partie de sa substance? Malgré cette réserve, ce second volume démontre l’importance d’un compositeur majeur en qui la Reine Victoria avait su découvrir l’illustration parfaite de son règne.

In de bespreking van het eerste deel stelde ik al de vraag waarom de muziek van Edward Elgar (1857-1934) hier zo weinig populair is. Een paar uitzonderingen daargelaten natuurlijk: de Enigma-variaties, het Celloconcert (dankzij Jacqueline du Pré, dat wel!) en een bescheiden aantal Pomp and Circumstance marsen. Terwijl, het moet nog maar eens worden gezegd, Elgars muziek zo romantisch is! We kunnen de Stichting Het 20ste-eeuwse Lied en Channel Classics niet dankbaar genoeg zijn dat zij de liederen van Elgar als het ware op de kaart hebben gezet. Hoe belangrijk de Stichting voor de propaganda van het twintigste-eeuwse kunstlied is wordt nog eens onderstreept door de wereldpremière op 22 maart a.s. in de Kleine Zaal van het Amsterdamse Concertgebouw van zes onlangs teruggevonden liederen van Erich Wolfgang Korngold. De sopraan Charlotte Margiono, de bariton Konrad Jarnot en de pianiste Reinild Mees (zij is tevens artistiek leider van de Stichting) vertolken deze liederen als onderdeel van een geheel aan Korngold gewijd programma. De toelichting is in handen van cultuurhistoricus en Korngold-kenner Caspar Wintermans. Misschien mogen we op termijn de Korngold-liederen eveneens op (sa)cd tegemoet zien!

Wat deze nieuwe Elgar-uitgave betreft is de hoogste lof eigenlijk maar net toereikend. Gedrieën staan Roocroft, Jarnot en Mees boven de zeer veeleisende techniek die het liederrepertoire nu eenmaal eigen is en waardoor ze zich interpretatief volkomen vrij kunnen bewegen, als drie zielen met één gedachte. In de vertolking van deze prachtige miniaturen treft het fraai afgewogen expressieve karakter waarmee de teksten muzikaal worden vormgegeven. Verbeeldingskracht en inlevingsvermogen gaan hier hand in hand, hetgeen het krachtigst denkbare pleidooi voor deze liederen oplevert. Het kan in deze liederen jagen en donderen, maar er zijn ook wondermooie pasteltinten te bewonderen als een frase net even wordt opgelicht alvorens een schaduwrand zich er meester van maakt. De spanningen worden feilloos geproportioneerd opgebouwd, zoals ze al even naturel weer mogen oplossen. Er gaat een magische aantrekkingskracht uit van deze spontane, frisse en doorleefde uitvoeringen, ze gaan rechtstreeks onder de huid en klinken nog lang na. Reinild Mees is een ideale begeleidster, al moet worden gezegd dat het begrip 'begeleider' duidelijk afbreuk doet aan de creatieve invulling van haar partij. Haar vleugel kan fluisteren, zingen of bijna orkestraal naar de hemel reiken! De in april 2008 en januari 2009 in het Muziekcentrum Frits Philips in Eindhoven gemaakte opname is met evenveel liefde en vakmanschap gemaakt en laat het allemaal vlekkeloos uit de luidsprekers komen.

Deze serie is zonder enige twijfel een must have; en niet alleen voor degenen die Elgars muziek al in hun hart hebben gesloten.

Veel vroeg twintigste-eeuws repertoire is na de Tweede Wereldoorlog in de vergetelheid geraakt. Pianiste Reinild Mees van de Stichting 20ste-eeuwse Lied hoopt het vuur voor die ondergestofte werken aan te wakkeren. Bijvoorbeeld met cd's. In januari verscheen deel 2 van het complete liedrepertoire van Edward Elgar (deel 1 kwam in 2007 uit). Het aardige aan de opnamen is niet alleen Elgars muziek – die varieert van speels tot dramatisch. Sopraan Amanda Roocroft en bariton Konrad Jarnot wisselen elkaar steeds met enkele liederen af. Dat maakt de cd nóg gevarieerder. Beide zangers tonen veel gevoel voor de zachtzinnige, liefdevolle lyriek van Elgars muziek. Het samenspel met Reinild Mees, zelf achter de piano, is perfect.

An auspicious first volume in a new Elgar series from Channel Classics

Here's another fresh slant on Elgar's masterly Sea Pictures, this time a most persuasive first recording employing a male voice (the cycle was, of course, originally conceived for the prodigious lungs of contralto Clara Butt, who stood six feet two inches tall and reputedly "dressed like a mermaid" for the 1899 Norwich Festival premiere). With his exemplary diction, unflustered poise and focused tone (the climactic top A in "The Swimmer" rings out with thrilling impact), Konrad Jarnot forges an instinctive alliance with the admirable Reinild Mees, who accompanies with stylish understanding. Happily, Jarnot proves just as versatile in the four songs that close the programme, his engagingly fervant renderings a pleasure to revisit (for a taster beam to the big-hearted, Schubertian ballad "Like to the Damask Rose" or seductive "A Song of Autumn", both completed in 1892).

The remaining 11 items are entrusted to Amanda Roocroft - and a chronologically wide-ranging overview we get, too, from the teenage setting of Edmund Waller's "The Self-Banished" (1875) and tempestuous "The Wind at Dawn" (written in May 1888 to words by his wife-to-be, Alice Roberts) through to two of the three Op 59 songs from 1909, the last of which, the doleful "Twilight", surely reflects Elgar's sense of loss at the recent death of his dear friend August Jaeger (aka "Nimrod"). Although Roocroft's delivery could at times be more alluring and evenly controlled, she contributes very creditably none the less, and, again, special mention must be made of Mees's alert pianism - she really is a most sympathetic collaborator. Both sound and presentation are absolutely first-rate. All in all, an encouraging start to what promises to be a fascinating enterprise. Roll on Vol 2!

The songs of Edward Elgar (1857-1934) have not figured prominently on recitals in the U.S. (or anywhere else, in fact), which is a pity. The composer of the rousing and effective Sea Pictures and the transcendental choral tone poem The Dream of Gerontius possessed fine lyric gifts and a sure sense of rhythm and declamation that made him a celebrated composer of songs that were popular (not the same thing as popular songs).

Dutch pianist Reinild Mees is the driving force behind this offering from Channel Classics, billed as volume one of the complete songs for voice and piano. Mees's 20th-century Song Foundation has already presented complete compilations of Schreker, Respighi and Szymanowski, and her interest in this repertoire is driven by superb command of the style and idioms and a formidable technique. If volume two is as satisfying as this, Elgar's songs should soon have their deserved revival.

The distribution of material between soprano Amanda Roocroft and baritone Konrad Jarnot is well considered. He gets what might be considered the plum assignment, the five songs of the op. 37 cycle Sea Pictures, well known in their orchestral guise but rendered here with extraordinarily colorful, varied and powerful playing by Mees. Jarnot too is an impressive artist, always driving the vocal line with firmly pointed and expressive handling of text and using a wide range of color and weight in his phrasing.

In a nice touch, Jarnot is also assigned "Queen Mary's Song," the doomed heroine's lute lament from Tennyson's 1875 play Queen Mary (erroneously listed as 1888 in the liner notes). He and Mees convey the lilting sadness and delicacy of this piece and bring graceful intimacy and variety to the repeated line "we fade and are forsaken."

Elgar's earliest attempt at a poetic setting is the recently discovered setting of seventeenth-century poet Edmund Waller's sweet poem "The Self-Banished." Roocroft commands the sweeping, arching lines of the eighteen-year-old composer with lyric verve. Although her diction is often compromised, Roocroft's voice has just the right heft and fullness for this repertoire, and she makes much of the dated, Victorian parlor style of songs such as the 1908 "Pleading" ("Will you come homeward from the hills of Dreamland?") and the 1901 "Always and Everywhere."

Two wonderful, rare songs are "Twilight," on a text by Gilbert Parker, with its passionate cries of "Adieu," and "There are Seven that Pull the Thread," a spinning song from a play by Yeats, with simple, spare accompaniment and haunting atmosphere, effectively limned by Roocroft with scaled-down voice.

Elgar's solo songs with piano are coming out of the shadows at last. Somm recently re-issued its fine collection of 23 songs, and there was David Owen Norris's double CD of songs and piano music on Avie, unfortunately put right out of court for me by the decision to use Elgar's own piano (see review in Elgar Society Journal Nov 2007). Even José Carreras has just recorded In the Dawn ! Now comes this first of a two volume of the complete songs, recorded under the auspices of St.20ste-eeuwse Lied (20th Century Song Foundation), based in Holland. The driving force behind this is the Dutch pianist Reinild Mees, who, with the two singers, gave several recitals of these songs in major centres across Holland last autumn. Without doubt the recording is a triumph, and must certainly go the the top of recommended recordings of the songs. I had not associated Amanda Roocroft with Elgar before, although she did sing in a Kingdom at Birmingham's Symphony Hall last year. Both she and Konrad Jarnot are excellent throughout, with impeccable diction, warmth of tone, and the sense that they believe in the songs, and so they emerge as much finer works than they have sometimes been thought to be. The first song, The Self-Banished, receives its première recording here, maybe its first ever performance. It dates from 1875, when the composer was 18, and has only recently come to light. It shows a more confident structure from Elgar's only other song The Language of Flowers from three years earlier, and although very much in the Victorian Ballad tradition, points in its flexible vocal line towards the glories to come. I have noticed one or two performances recently of Sea Pictures with baritone, instead of the more usual mezzo, and I always feel cheated by versions with piano, depriving us of Elgar's magical orchestral scoring. I need not have worried here. Konrad Jarnot performs the songs with great feeling and understanding, encompassing the passion and grandeur of Sabbath Morning at Sea before fining his voice down for the more intimate Where Corals Lie. Reinild Mees accompanies with great feeling for texture. Listen, for example, to the piano sonorities at the words "I the mother mild" in the first song. One can almost hear the divisi lower strings and splashes of gong in her handling of these rich harmonies. I am surprised at the neglect of that dramatic and eloquent song Always and Everywhere, which has only been recorded once before (The Unknown Elgar. Pearl SHE 9635), as has Dry those fair, those crystal eyes. As an example of the freshness of these interpretations, listen to A song of Autumn, the type of song which can look so ordinary on the printed page (and I wonder if past criticisms of Elgar's songs have been based solely on the look on the page!), but which here sounds so lovely with its melancholy drooping phrases.

It is, in fact, difficult to come up with any real criticism. Perhaps Pleading, one of Elgar's loveliest songs, could have been more rapt, and There are seven that pull the thread (Grania and Diarmid), doesn't really work with piano,which can't sustain the long-held string lines. But these are minor quibbles. Despite the excellence of the singers, I must give the final word of praise to the pianist Reinild Mees. Elgar's accompaniments do not play themselves. The piano writing is idiosyncratic and does not always lie easily under the fingers. It is, however, always effective in the right hands, but it needs a pianist who knows when to blossom, when to colour the harmonies with a chromatic note, and when to "orchestrate" with the sonorities that are such a part of Elgarian style. Reinild Mees is ideal throughout,from the virtuosic The Wind at Dawn ( a "terrific song" as Elgar rightly said!), to the gentle cadences of Come, Gentle Night which ends the disc. On the 20th Century Song Foundation's website I saw two reviews of this CD, one in Flemish in a Dutch magazine, the other in a French publication. My Flemish is not too good (!), but what I could make out seemed most complimentary. But the French critic gave it a most enthusiastic review, ending by saying he could not wait for Volume 2. Neither can I !

There is more to Edward Elgar's song output than Sea Pictures, as this disc, the first in a projected complete series, reminds us. That cycle appears here in a doubly unusual guise: with its original piano accompaniments and sung by a baritone.

Konrad Jarnot, tonally firm and sensitive to the words, makes a good case for this version, and Reinild Mees's resourceful piano-playing makes the usual orchestral finery seem almost superfluous.

Amanda Roocroft, lyrical and perceptive in her interpretations, shares with Jarnot the remaining 15 songs on this disc, which take a selective journey from Victorian drawing-room balladeer to consummate late-Romantic melodist.

Early songs, lyrical but without strong personality, fill much of the disc. The mature composer moves closer in the Sea Pictures cycle. The baritone Konrad Jarnot handles it well enough, though, as with his companion Amanda Roocroft, his intimate voice is more persuasive than his stentorian voice. Buy it for the rarities, and lovely jewels such as Roocroft's delivery of There Are Seven That Pull the Thread, set to an allusive Yeats text.

This is a really pleasant recital that easily encourages repeated listening--and inspires expressions of gratitude that Channel Classics has done what no one else has in devoting its resources (and the prodigious talents of two excellent singers) to recording all of Edward Elgar's songs for voice and piano. Yes, we know that there are good reasons why this repertoire doesn't often appear on recordings. In a 1949 article in The Musical Times, Arthur Jacobs succinctly described Elgar's songwriting shortcomings in terms of his undiscriminating (that is, lousy) choice of poetry, failure to achieve convincing fusion of melody with text, and the dated character of many of the songs--partly attributable to lyrics closely associated with events of the time, but also due to particular musical conventions common to the realm of the parlor or ballad-concert. Okay, so these are not masterpieces of the genre, but they also are overtly tuneful, vibrant, vitally Victorian expressions (it's Elgar, after all!) that gratefully entertain with easily flowing melody and often robust piano accompaniments, exemplified in the rarely-heard voice/piano versions of the Sea Pictures cycle.

Highlights include Sea Pictures--sung with authority and proper dramatic flair by baritone Konrad Jarnot--and the characterful, artful performances by soprano Amanda Roocroft in In the Moonlight and The Wind at Dawn. Both of these singers manage to deliver even the more parlor-ish songs (In the Dawn, Speak, Music!, Queen Mary's Song, etc.) in a manner that captures the music's essential emotional aspects and melodic features while minimizing the sometimes inexpert poetry, the trivial ending here or overwrought climax there. It helps that the voices are so appealing, strong, and technically assured, with ideal timbre and character for this music. And the sound is consistent with Channel Classics' best productions, complementing both music and performers while providing a choice listening perspective. Highly recommended!

Elgar the songster should not go underestimated, as this lovely surround sound disc proves

I have seen it written more than once that Elgar was not a very successful songwriter. This new release by Channel Classics - volume 1 of the complete songs of Elgar - seeks to put those sorts of sentiments directly into the grave. I would be the first to argue for Elgar's vast inconsistency as a composer - he was a very good one, but not a great one, though a few of his pieces transcend his abilities and move into the "masterpiece" category, notably, Enigma, the two (three?) symphonies, Cello Concerto, and maybe Gerontius (just maybe), and no doubt others would disagree. But these songs actually add to his plus category, not detract from it, and though some of the texts are ridiculously paltry, the music is not, nor is the composer's ability to brilliantly set the texts before him.

And the music itself is quite varied in tone, not at all what you might expect from this most English of composers. The most famous works here are of course his Sea Pictures, assembled piecemeal at first and always performed with piano alone, though it is the nearly concurrent orchestral version that thrusts this work into the path breaking genre of orchestra song-cycle, one of the very first since Berlioz tried 80 years before with Les Nuits d'Été. The work caught on fairly early, but it really wasn't until Janet Baker's defining recording with Sir John Barbirolli in 1965 that the piece entered into the public consciousness for good. The recording only solidifies expectations, Mr. Jarnot singing with English authority as a foreigner in a strange land.

The other songs are culled from various sources, as Elgar wrote them over a period of 30 years. One point of interest is the song written when he was 18, and only recently unearthed and published in the Elgar collected edition, The Self-Banished. Although not at the maturation level of the later works, it already shows Elgar as a considerably skilled song-setter and one whose neglect in the concert halls is not justified.

This disc shows off the surround capabilities most admirably, and Channel Classic once again proves that even a voice-piano combination can benefit substantially from SACD. Amanda Roocroft seems to ooze love for these works, as does Konrad Jarnot, and the pair will have quite a success on their hands when this series is brought to fruition.

Voici une initiative éditoriale bienvenue. En effet, les enregistrements des mélodies d'Elgar sont rares et à fortiori dans leur intégralité. Nous le savons bien, comme le souligne Michael Kennedy, la musique du compositeur anglais possède une attractivité indéniable. « Sa facilité mélodique constitue la base de toutes ses oeuvres ; son harmonie est parfois richement chromatique, parfois simplement diatonique ; l'usage qu'il fait de la tonalité est souvent instable et déconcertant, prêtant un ton aérien et fantastique à la musique ; son écriture est brillante et colorée, et il traite les cordes de façons particulièrement impressionnante ; son style de composition repose sur le goût des séquences, des tierces ascendantes, des septièmes descendantes et des accords parfaits parallèles. Son style est un mélange extrêmement personnel d'influences aussi variées que celles de Schumann, Wagner, Gounod, Saint-Saëns, Franck, Liszt ou Brahms ». Avec ce premier volume d'une intégrale des mélodies d'Elgar, le label Channel Classics nous transporte au coeur d'une personnalité attachante, bien loin des fulgurances orchestrales de ses oeuvres symphoniques. La soprano Armanda Roocroft et le baryton Konrad Jamot se partagent, en alternance, des groupes de lieder, accompagnés avec finesse par le piano de Reinild Mees. Dans une belle prise de son en pur DSD respectant le naturel des timbres, cet enregistrement est un petit bijou.

Un désert: voilà à quoi ressemblait la discographie des mélodies d'Elgar jusqu'à l'arrivée de ce superbe SACD chez Channel Classics. Seul Benjamin Luxon s'était lancé dans l'aventure avec un CD paru chez Chandos à la fin des années 1980, et supprimé depuis longtemps. Pourtant, quels trésors dans ce corpus! Pas une seule de ces mélodies n'est négligeable. Chacune délivre une atmosphère, une ambiance bien définie, et la veine d'Elgar semble inépuisable lorsqu'il écrit pour voix et piano. Épinglons tout particulièrement Twilight dans le registre mélancolique, et son pendant euphorique In the Dawn. Les Sea Pictures sont plus connues dans leur version orchestrale, mais leur réduction pour piano est tout aussi magnifique, à cheval entre l'élan du romantisme et les subtilités de l'impressionnisme, d'autant que l'accompagnatrice sait conférer ampleur et dramatisme å sa partie. Les chanteurs ne sont pas en reste. Amanda Roocroft n'a guère brillé au disque jusqu'à présent, sa récente Elizabetta dans Don Carlo, captée à Amsterdam en DVD était décevante. Mais elle est ici beaucoup plus investie que ce que nous avons pu entendre d'elle dans le passé. Et elle se montre plus à l'aise et plus égale dans les registres que sur une scènce d'opéra. Cela dit, sans vouloir diminuer la qualité de sa prestation, il faut reconnaître que la véritable vedette du disque est Konrad Jarnot. Ce jeune baryton allemand, récemment remarqué dans un très beau récital Liszt (cf. Classica-Répertoire n^o 96) fait plus que confirmer : il prend désormais rang parmi les meilleurs chanteurs de lied de notre époque. On rend les armes face à une telle perfection vocale, à la droiture de l'émission, à l'art de la demi-teinte. Et la diction anglaise est irréprochable, alors que la langue de Shakespeare n'est pas précisément la plus facile à chanter. Les Sea Pictures sont un moment de pur ravissement, oscillant en permanence entre spleen et extase, et le « Come Gentle Night » qui clôt l'album tirerait des larmes au plus blasé des mélomanes. Pas de doute, Elgar est entre de bonnes mains pour la suite de cette intégrale, que l'on attend avec impatience. Comme on dit outre-Manche: we can't wait ...

Nach Szymanowski, Schreker und Respighi nun die Lieder von Edward Elgar - die niederländische Liedbegleiterin Reinhild Mees hat für Channel Classics ein neues ungewöhnliches Liedprojekt gestartet. Dass es von Elgar nicht nur die berühmten "Sea Pictures" gibt, weiß man schon nach der ersten Folge, die jetzt vorliegt; und man weiß auch, dass man die "Sea Pictures" nicht nur als Frau und mit Orchester singen kann, sondern auch als Mann mit Begleitung des Klaviers. Konrad Jarnot, der hier in die Fußstapfen von Janet Baker (sie produzierte einst die berühmte EMI-Einspielung unter Barbirolli) tritt, ist für solche Grenzgänge schon öfters gut gewesen - er spielte auch schon Ravels "Shéhérazade", Strauss' "Vier letzte Lieder" und Wagners "Wesendonck-Lieder" ein. Den genannten vorausgegangenen Produktionen konnte man einiges abgewinnen, denn die Männerstimmlage beleuchtete die altvertrauten Gesänge jeweils ganz neu. Im Falle der "Sea Pictures" ist dies sicher ganz ähnlich - aber die orchestralen Farben und das weiche Mezzo-Timbre, dies muss der Rezensent gestehen, fehlen doch sehr. Konrad Jarnots Kunst vermag man in seiner anderen, von Belegaufnahmen unbelasteten Liedergruppe auf dieser CD besser zu würdigen: Da ist dieser unverwechselbare virile Zugriff, der auch vor dem Forcieren nicht unbedingt Halt macht - pure Freude am Singen bei gleichzeitig hoher sprachlicher Kompetenz, unermüdlichem Ausdruckswillen und intelligentem Gestaltungsansatz; kurzum, Konrad Jarnot einmal wieder at his best.

Die andere Hälfte des Programms bestreitet die Sopranistin Amanda Roocroft, Native Speaker wie Jarnot und ähnlich engagiert in Sachen Expressivität, was bei ihr in hoher Lage ein ausgeprägtes Vibrato mit sich bringt; das verunklart ein wenig die sprachliche Prägnanz - ohnehin konzentriert sie sich im Ernstfall dramatischerer Passagen ohnehin gern auf das Füllen großer Bögen mit Intensität, dabei das eine oder andere textliche Detail vernachlässigend. Doch trotz der einen oder anderen Einschränkung: Für eine umfassende Dokumentation des völlig unbekannten Elgar-Liedschaffens ist dies ein echt gelungener Anfang.

Emotionale Miniaturen

Edward Elgar ist heute vor allem als Komponist großer und aufwändiger Orchesterwerke bekannt. Die 'Enigma'-Variationen, die 'Pomp and Circumstance'-Märsche oder 'Dream of Gerontius' machten ihn international berühmt und prägen noch in unserer Zeit seinen Ruf als Prunkkomponist. Die vorliegende Einspielung zeigt den 'ersten englischen Komponisten seit Purcell' von seiner intimen Seite. 20 Lieder sind hier mit Klavierbegleitung eingespielt und schlagen meist einen melancholisch-ruhigen Tonfall an. Neben bekannteren Werken wie den 'Sea pictures' stehen frühe Werke und einfach stimmungsvolle, repräsentative Vertreter des Genres aus Elgars Feder. Meist dominiert eine illustrierende Klavierbegleitung, welcher aber zu keinem Zeitpunkt der gleiche Stellenwert wie der dominanten Singstimme zukommt. Das Klavier ist Stimmungsspiegel, aber nicht am thematischen Material der Singstimme beteiligt. Reinild Mees besticht am Klavier nun gerade durch ihre unaufdringliche Art des Spiels. Sie hält sich im Hintergrund, ist so verlässliche Stütze der Sänger.

Diese sind sehr prominent und kompetent besetzt: Amanda Roocroft und Konrad Jarnot stellen sich, gleich ihrer Partnerin am Piano, vollends in den Dienst der Musik Elgars. Dadurch entstehen wunderbar anrührende Momente, wie in 'There Are Seven That Pull The Thread', komponiert 1901: Ein äußerst simples melodisches Muster, welches die Sopranstimme kaum über den Ambitus einer Sprechstimme hinaus lässt, bildet die Grundlage einer fesselnden Schlichtheit. Der Klavierpart bleibt auf einfache Akkorde beschränkt, wird teilweise gar auf eine einstimmige Begleitung reduziert. Dass Amanda Roocroft sich in ihrem Vortrag einzig auf eine gerade Stimmführung und einen unsentimentalen Vortrag konzentriert, zeugt von ihrer Einfühlsamkeit und sichert dem Werk so die größtmögliche Wirkung. Ein gänzlich kontrastierender Vortrag ist bei Elgars frühestem Lied der Aufnahme gefordert: 'The Self Banished' von 1875 - Elgar war zur Zeit der Komposition 18 Jahre alt - verlangt nach einem differenzierten Vortrag und nach hoher Emotionalität. Roocroft wird auch dieser Anforderung mit heller, ausdrucksstarker und geschmeidiger Stimme gerecht. Ihr Sopran weist ein charakteristisches Vibrato auf, neigt aber nur an einigen wenigen Stellen zur Schärfe oder zu verschwimmenden Klangkonturen.

Roocroft zur Seite steht der Bariton Konrad Jarnot. War die CD bis dahin schon ein Hörgenuss, wird sie nun zum schwelgerischen Erlebnis. Die warme, unaufdringliche Stimme scheint wie gemacht für die träumerisch-zarten Lieder Elgars. Jarnot kann im Verlauf der 'Sea Pictures' von 1899 die ganze Bandbreite seines Organs hörbar werden lassen: Im 'Sea Slumber Song' beeindruckt sein Bariton in kleinem Ambitus durch eine Fülle an Klangfarben, während er in 'Sabbath Morning at Sea' mit Hilfe höher Töne und fast unendlicher Legatobögen eine Vielzahl gestalterischer Effekte ausspielen kann. Jarnot beglückt den Hörer allerdings nicht nur mit seiner schlank geführten Stimme, sondern auch mit einer beeindruckenden Textverständlichkeit, die er differenziert zur Gestaltung heranzieht. Es bleibt zu hoffen, dass die Reihe von Aufnahmen Elgar'scher Lieder tatsächlich fortgeführt und qualitativ an diese erste CD der Reihe angeknüpft wird.

Twee grote mannen, één vrouw en één instituut sleepten de Engelsen - en hen niet alleen - bijna door de Tweede Wereldoorlog: Sir Winston Churchill, Sir Edward Elgar, Dame Vera Lynn én natuurlijk de BBC. Churchill, karakteristiek met sigaar en het V-teken, Elgar met zijn 'Land of Hope and Glory', met Dame Lynn, 'the sweetheart of the forces' in zijn kielzog, de BBC met nieuwsuitzendingen en berichten, wel of niet in code, maar steevast voorafgegaan door het kort-kort-kort-lang signaal, het beginthema van Beethovens Vijfde. Ze zijn geen van allen vergeten, sterker nog, Engelands tweede volkslied 'Land of Hope and Glory' lijkt Elgars overige muziek zwaar te overschaduwen! Alleen het Celloconcert en de Enigma-variaties kunnen zich een bescheiden populariteit aanmeten, maar de rest? En wat voor rest! Drie fameuze symfonieën (waarvan de laatste helaas onvoltooid is achtergelaten), een vioolconcert dat klinkt als een rijk geornamenteerde, romantische klok, grootse oratoria (waaronder The Dream of Gerontius, The Apostles en The Kingdom), de sprankelende Cockaigne-overture, de symfonische studie Falstaff, de bloedmooie Serenade voor strijkers, het indrukwekkende Ave verum corpus, de twee Wand of Youth suites, de zonnige ouverture In the South en dan al die bruisende Pomp and Circumstance marsen, maar ook de ... liederen!

Waarom is Elgar hier eigenlijk niet zó populair? Op de concertprogramma's moet je zijn naam vaak echt zoeken, al worden de Enigma-variaties relatief vaak geprogrammeerd. Elgars muziek deelt dit lot met die van de Fin Jean Sibelius, die af en toe nog met zijn Vioolconcert en de Tweede symfonie op de plakkaten prijkt. Maar de Vierde, Vijfde, Zesde, Zevende? Kullervo? Zelden of nooit. De patriottische uitsmijter Finlandia is echter een zeer geliefd object voor onze amateurkoren. Maar wij Nederlanders houden, in tegenstelling tot de Engelsen, toch niet zo van Elgar en Sibelius, dat is wel duidelijk. Van Bruckners gigantische symfonieën daarentegen lusten we wel pap, wat nu uitgerekend in Engeland weer niet het geval is. Het kan raar lopen. Terwijl Elgars muziek nu zo romantisch is! Zo bekeken is het een waar waagstuk dat Channel Classics het plan heeft opgevat alle liederen van Elgar op cd te zetten. Ze moeten daar in Herwijnen toch wel een groot vertrouwen hebben in Elgars compositorische kwaliteiten en in hun aantrekkingskracht! En dan ook nog liederen, bepaald niet de populairste categorie in het klassieke-muziekdomein.

Dat moet moet de Stichting Het 20ste-eeuwse Lied ook goed hebben begrepen, want de eerste uitgave van de op het Channel Classics label te verschijnen integrale cyclus ging gepaard met een aantal zogenaamde 'spotlight' concerten in het Amsterdamse Concertgebouw, de Rotterdamse Doelen, de Anton Philipszaal in Eindhoven en het Haagse Diligentia, uiteraard verzorgd door dezelfde solisten als op de cd: de sopraan Amanda Roocroft, de bariton Konrat Jarnot en de pianiste Reinild Mees. De concerten gingen bovendien vergezeld van een diashow met afbeeldingen van schilderijen uit de tijd van Elgar. Er werd dus bepaald geen halfwerk van gemaakt.

Elgar is de zoveelste componist die tijdens zijn werkzame leven werd bewierookt en groot gezag genoot, maar wiens muziek na zijn dood in 1934 al snel merendeels aan de vergetelheid werd prijsgegeven. In het interbellum was de romantiek aan flarden geschoten en werden nieuwe wegen naar de toekomst gebaand door onder anderen Igor Stravinsky, Béla Bartók, de componisten van de Tweede Weense School en natuurlijk Maurice Ravel en Claude Debussy.

De Tweede Wereldoorlog en wat daaraan voorafging schoot nog veel meer aan flarden, maar in de jaren zeventig tekende zich een opleving af, die ook Elgars muziek weer volop kansen gaf. Het muziekveld werd toen al sterk gedomineerd door de muziek van Gustav Mahler, maar vele in de vergeethoek terechtgekomen componisten werden toch 'herontdekt', wat de diversificatie in het muziekleven zeker goed deed. Met de komst van de cd als de nieuwe geluidsdrager ging het ook met de muziek van Elgar zelfs sterk bergopwaarts. Dat de Engelsen daarin voortouw namen laat zich raden, al zou de term 'hype' hier sterk overdreven zijn. Is Elgars muziek trouwens typisch Engels? Dat is lastig te zeggen. De grote noblesse die zij uitstraalt, de majestueuze elementen erin, spelen hierin zeker wel een rol. Elgar was ontegenzeglijk niet alleen een groot vakman op het gebied van de orkestratie, maar wist ook feilloos de melodie met het meest daarvoor in aanmerking komende instrument of een combinatie van instrumenten te verbinden. Maar ook in de felste uitbarstingen (men denke aan bijvoorbeeld Falstaff) houdt het klankbeeld zijn transparantie, blijft het van hoog tot laag voor de toehoorder overzichtelijk. Het oorspronkelijke gebruik van klankkleuren is ook een wezenskenmerk van al zijn muziek.

Elgar was in zijn werk geen vrolijke Frans. Er hangt een melancholieke sfeer over veel van zijn muziek. Zijn geweldige kamermuziek van vlak na de Eerste Wereldoorlog is gehuld in een bijna herfstachtige schemering, alsof hij daarmee een afscheid wil uitdrukken, wellicht zelfs iets van een hunkering naar dat wat geweest was. Na het overlijden van zijn echtgenote in 1920 was het met Elgars scheppingskracht grotendeels gedaan. In de veertien jaar die hem nog restten richtte hij zijn aandacht op het dirigeren en het vastleggen van zijn eigen werken in de opnamentudio. De man die het liefst in en rond de heuvels van zijn geliefde Sussex wandelde liet een indrukwekkend oeuvre na, waarvan zijn liederen zeker ook deel uitmaken. Het zijn zonder uitzondering treffende miniaturen zonder sentimentaliteit, maar met veel gevoel en waar nodig ook met panache geconcipieerd. Ook in zijn liederen toont Elgar grote verbeeldingskracht, maar in Albion is men daar wat laat achtergekomen. Zelfs de Elgar Society moest op een aantal verzoeken van Reinild Mees om aanvullend materiaal in eerste instantie nul op rekest geven. In de officiële werkenlijst waren zelfs liederen opgenomen waarvan slechts enige schetsen bleken te bestaan. Nog in juni van dit jaar kreeg Mees tot haar verrassing fotokopieën toegezonden van een aantal manuscripten.

Het hart van dit recital wordt gevormd door de Sea Pictures in de versie van baritonstem en piano. Dat is even wennen, want het is de orkestversie die zich door de jaren heen in het oor heeft genesteld. En dan bovendien nog de EMI-uitgave met de mezzo Janet Baker en het door Sir John Barbirolli gedirigeerde London Symphony Orchestra. Maar Jarnots volstrekt overtuigende vertolking van de vijf liederen die de Sea Pictures vormen is tegelijk ook de standaard voor het gehele recital gezet. Elgars wereld van de overweldigende natuur en de magische liefde lijkt rechtstreeks van binnenuit, uit zijn ziel te komen, een wereld die in die natuur en die liefde wordt gereflecteerd. Zo onderga ik althans deze muziek, waaruit ook zoveel verlangen naar schoonheid spreekt. Dit staat zó haaks op Huxleys 'Brave New World'! Elgar, die zozeer in deze liederen heeft getracht het werkelijke gevoel te laten domineren, alsof hij daarmee een dam wilde opwerpen tegen de voortgaande menselijke vervreemding, zoals die zich al in het zich snel ontwikkelende industriële tijdperk begon af te tekenen. En dan ook nog de gruwelijke gevolgen van de Eerste Wereldoorlog, feitelijk ook de eerste oorlog op grote schaal waarin de voortschrijdende techniek en het kwistige gebruik van strijdgassen enorme aantallen slachtoffers maakte.

Als dan iedere snaar trilt, het ene aangrijpende beeld zich aan het andere rijgt en de liederen tevens grootse schilderingen zijn, is het aan de vocalist en zijn 'begeleider' (hier een volkomen onjuist begrip) om deze rijke aders los te beitelen en ze onopgesmukt te laten glinsteren. Als muziek al 'maniertjes' verdraagt, dan deze liederen in ieder geval niet. Roocroft en Jarnot scheppen lied na lied het unieke beeld zoals dat uit de muziek zelf voortkomt. De kracht van hun vertolkingen berust alleen op hetgeen Elgar voor hen heeft uitgespreid, ze kruipen als het ware in zijn expressie, zijn gevoelens, zoals de dichtregels hem daartoe hebben geïnspireerd. Gedrieën hebben ze gekozen voor eenheid in grote verscheidenheid en dát maakt van ieder lied op deze cd een bijzondere, ontroerende gebeurtenis. De kracht van de eenvoud is zelden zo sterk aanwezig als in deze glasheldere opname, waar échte liedvertolkers aan het woord zijn: "Though the sound o'erpowers / Sing again, with the sweet voice revealing a tone / Of soms world far from ours/ Where music and moonlight and feeling / Are one...

Weer zo'n prijzenswaardig project van de Stichting Het 20ste-eeuwse Lied, in samenwerking met Channel Classics: de opname van het complete oeuvre voor stem en piano van Sir Edward Elgar. Op deze eerste cd 20 liederen, niet naar opusnummers gerangschikt, maar vermoedelijk eerder naar toonsoort en sfeer, groepsgewijs vertolkt door de sopraan Amanda Roocroft en Konrad Jarnot, die onder meer de beroemde Sea Pictures voor zijn rekening neemt. De natuur speelt een grote rol in het werk van Elgar, en hij geeft zangers en pianist alle gelegenheid daar sfeervol en met ingetogen dramatiek van te getuigen. Beide zangers voelen zich overduidelijk thuis in dit vroeg 20ste eeuwse repertoire - liefdevol bijgestaan door Reinild Mees wordt er prachtig gezongen, zowel wat klank als dictie betreft. Aanbevolen!

Samenwerking tussen de Stichting 20ste-eeuwse Lied en Channel Classics heeft al mooie lied-cd's opgeleverd van Schreker, Respighi en Szymanowski. Nu is het de beurt aan Edward Elgar (1857-1934). De sopraan Amanda Roocroft, de bariton Konrad Jarnot en de pianiste Reinild Mees maakten prachtige opnamen van twintig Songs die een perfecte indruk van de liedkunst in het laat-Victoriaanse Engeland schetsen. Dramatische spanning in The Swimmer en geëxalteerde verrukking in Always and Everywhere: het smaakt naar méér. Véél meer.

Edward Elgar heeft Engeland door twee wereldoorlogen heen gesleept. Tijdens het geronk van Duitse vliegtuigen zwol de borst van talloze Britten wanneer zij in hun hoofd ‘Land of Hope and Glory’ hoorden klinken, met de daarbij behorende melodie uit de mars ‘Pomp and Circumstance’ van Engelands beroemdste componist van zijn tijd.

In onze streken kennen we deze compositie, die wel ‘Engelands tweede volkslied’ wordt genoemd, vooral als een van de door duizenden meegebrulde topstukken tijdens de jaarlijkse ‘Last Night of te Proms’ in Londen. Het werk heeft de 150 jaar geleden geboren toondichter uit Worcester veel roem en geld opgeleverd, maar ook veel schade toegebracht. Schade aan zijn reputatie in de ogen van latere generaties. Want Elgar bleef voor veel mensen de schepper van ‘Land of Hope and Glory’ en daarmee uit. Voor een componist die zoveel meer en vooral zoveel meer belangrijke stukken heeft geschreven is dat geen goede zaak.

De zoon van een arme pianostemmer die tijdens zijn leven als Engelands belangrijkste componist op handen werd gedragen raakte na zijn dood uit de gratie. Tussen de twee wereldoorlogen keken muziekkenners, onder de indruk van Stravinsky of Schönberg en zijn volgelingen, nog nauwelijks om naar deze Britse liefhebber van cricket, golf en vossenjacht. Hooguit hadden zij nog enkele goede woorden over voor zijn bekendste orkestwerk, de Enigma-variaties waarmee hij in 1899 zijn doorbraak beleefde. Maar het ging net als bij Sibelius en Mahler: in de jaren zestig en zeventig, vermoedelijk als reactie op de modernistische, zakelijke muziek, raakten vanzelf weer enkele veronachtzaamde meesters in de belangstelling.

Briljant

Het is moeilijk aan te geven hoe het komt, maar evident is, dat Elgars muziek onmiddellijk met Engeland wordt geassocieerd. Schuilt het in haar trotsheid en plechtstatigheid? Hij kan in zijn orkestwerken even briljant als Richard Strauss zijn, maar mist diens brutaliteit (Ein Heldenleben) en diens hang naar muzikale illustratie en imitatie (Till Eulenspiegel of Eine Alpensinfonie).

Zijn collega Ralph Vaughan Williams schreef over Elgars muziek, dat ‘de bijzondere schoonheid daarvan zijn landgenoten een vertrouwd gevoel geeft: de intieme, eigen schoonheid van onze velden en landweggetjes; niet de afstandelijke en onsympathieke schoonheid van gletsjers, koraalriffen en tropische oerwouden’. Toch hebben zijn melodieën zelden of nooit iets uitstaande met de volksmuziek.

Repertoire

“De mooiste liederen vertolken droevige gedachten”, heeft Elgar geschreven. Dat geldt ook voor het overwegend donker getinte ‘Sea Pictures’, de cyclus waarvan de Stichting Het 20ste-eeuwse Lied een versie voor bariton en piano laat uitvoeren in plaats van de bekende uitgave voor mezzosopraan en orkest. Eén van die liederen is echter uitgesproken idyllisch, namelijk ‘In haven’, met de ondertitel ‘Capri’, dat een herinnering van de componist is aan een vakantie die hij met zijn vrouw Alice op dat populaire eiland doorbracht.

Dat Elgar al als puber sombere gedachten had blijkt wel uit het op 18-jarige leeftijd geschreven lied ‘The Self-Banished’, dat onbekommerd Mendelssohn-achtig begint, maar als snel in duisternis wordt gehuld. De door zijn tijdgenoten mateloos bewonderde componist, een autodidact die verbaasd leek te zijn over zijn enorme succes, bleef zijn hele leven iets zorgelijks houden. Zeker in zijn laatste levensjaren, toen zijn vrouw hem was ontvallen, viel het aardse bestaan hem zwaar. Over muziek praatte hij toen niet meer, wel over cricket en paardenraces.

Elgars liederen behoren ook in Engeland tot het minder bekende deel van zijn oeuvre. Het heeft de pianiste Reinild Mees veel moeite gekost om het materiaal bijeen te brengen. Zelfs de Elgar Society kon haar niet altijd helpen. Van sommige liederen, genoemd in de officiële oeuvrelijst, bleken alleen schetsen te bestaan. Maar eind juni kwamen er plotseling vier bij. Toen pas ontving de pianiste kopieën van enkele handschriften waarop zij helemaal niet meer had gerekend. “Ze zijn makkelijker om naar te luisteren dan om uit te voeren”, zegt Reinild Mees. “En ze liggen goed in het gehoor zonder sentimenteel te zijn.”
De eerste van de twee cd’s, waarvan het programma identiek is aan dat voor de concertzaal, verschijnt deze maand.

‘Songs of Sir Edward Elgar’. Amanda Roocroft (sopraan), Konrad Jarnot (bariton) en Reinild Mees (piano), m.m.v. Miranda Lakerveld (beeldregie). Diligentia, woensdag 31 oktober, 20.15 uur.
Meer informatie: www.20ste-eeuwselied.nl